در دوران پیشدبستانی، کودکان در حال کشف دنیای اطراف خود و تجربه یادگیری از راههای گوناگون بهترین روانشناس کودک در مشهد هستند. در این میان، همه کودکان به یک شکل یاد نمیگیرند. برخی از طریق دیدن بهتر مفاهیم را درک میکنند، برخی با شنیدن، و برخی دیگر از طریق لمس و حرکت. این تفاوتها تحت عنوان «سبکهای یادگیری» شناخته میشوند و شناخت آنها برای والدین و مربیان میتواند مسیر یادگیری را مؤثرتر و لذتبخشتر کند. در این مقاله، به بررسی سه سبک یادگیری اصلی در کودکان پیشدبستانی یعنی بصری (دیداری)، شنیداری و حرکتی (لمسی/جنبشی) میپردازیم.
سبک یادگیری بصری (دیداری)
کودکانی که سبک یادگیری آنها دیداری است، اطلاعات را از طریق تصویر، رنگ، نمودار، فیلم، و مشاهده رفتار دیگران بهتر درک میکنند.
ویژگیهای کودک دیداری:
به تصاویر و نقاشیها علاقهمند است
با تماشای دیگران، مهارتها را یاد میگیرد
تمایل به مرتببودن در فضا و وسایل دارد
نسبت به رنگها، شکلها و جزئیات بصری حساس است
راهکارهای آموزشی مؤثر:
استفاده از فلشکارتها، نمودارها، و نقاشی
کتابهای تصویری با رنگهای شاد
نمایش تصویری مفاهیم (مثلاً نشاندادن مراحل رشد گیاه)
نمایش ویدیوهای آموزشی کوتاه مناسب سن کودک
سبک یادگیری شنیداری
کودکان شنیداری با گوشدادن بهتر یاد میگیرند. این کودکان به آهنگ کلمات، ریتم، صداها، موسیقی و داستانگویی علاقهمندند.
ویژگیهای کودک شنیداری:
علاقه شدید به گوشدادن به قصهها و آهنگها
اغلب با صدای بلند فکر میکند
در یادگیری شعر و ترانه سریع عمل میکند
ممکن است در صورت وجود سروصدای زیاد، تمرکزش کاهش یابد
راهکارهای آموزشی مؤثر:
آموزش مفاهیم با آهنگ یا شعر
استفاده از بازیهای شنیداری مانند "بشنو و بگو"
قصهگویی شبانه و روزانه با پرسش و پاسخ
ضبط صدای کودک هنگام بازگویی داستانها و پخش مجدد آن
سبک یادگیری حرکتی (جنبشی/لمسی)
کودکان حرکتی از طریق لمسکردن، حرکتکردن، و انجامدادن فعالیتها بهتر یاد میگیرند. این کودکان معمولاً فعال، پرتحرک و دستبهکار هستند.
ویژگیهای کودک حرکتی:
با نشستن طولانی مشکل دارد
از بازیهای فیزیکی لذت میبرد
علاقهمند به ساختن، خرابکردن و تجربه مستقیم اشیاء
ترجیح میدهد یاد بگیرد که چگونه چیزی را انجام دهد تا اینکه دربارهاش بشنود
راهکارهای آموزشی مؤثر:
استفاده از خمیر بازی، لگو و وسایل ساختنی
بازیهای حرکتی همراه با آموزش (مثل آموزش اعداد با پرش یا لیلی)
کلاسهای عملی و تجربهمحور
آموزش الفبا با استفاده از کاردستی یا ماسهنویسی
چگونه سبک یادگیری کودک خود را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص سبک یادگیری کودک، لازم نیست تست خاصی انجام دهید. با مشاهده رفتارها، علایق و واکنشهای کودک هنگام یادگیری میتوان سرنخهای مهمی دریافت کرد:
آیا هنگام یادگیری چیزی، کودک بیشتر تماشا میکند، گوش میدهد یا حرکت میکند؟
آیا وقتی کاری را با دست انجام میدهد، بهتر آن را به خاطر میسپارد؟
آیا از گوشدادن به توضیح خسته میشود ولی با دیدن عکس متوجه میشود؟
یادمان باشد که بیشتر کودکان ترکیبی از چند سبک را دارند، اما معمولاً یک سبک بر سایرین غالب است.
آیا باید سبک یادگیری کودک را تغییر داد؟
خیر، هدف از شناخت سبک یادگیری کودک تغییر دادن او نیست، بلکه سازگار شدن با روش یادگیری طبیعی اوست. این سازگاری باعث میشود کودک احساس موفقیت بیشتری در یادگیری داشته باشد و اعتمادبهنفسش تقویت شود. در عین حال میتوان با تمرین تدریجی، سبکهای دیگر را نیز در او تقویت کرد تا انعطافپذیری شناختیاش بیشتر شود.
جمعبندی
هر کودک، شیوهای منحصربهفرد برای درک جهان دارد. شناخت سبک یادگیری کودک در سنین پیشدبستانی، نهتنها به والدین و مربیان کمک میکند تا آموزش را مؤثرتر کنند، بلکه از بروز مشکلاتی مانند کاهش تمرکز یا اضطراب آموزشی پیشگیری میکند. وقتی یادگیری متناسب با سبک کودک انجام شود، او از یادگرفتن لذت میبرد، خلاقیتش شکوفا میشود و آماده ورود به مراحل پیشرفتهتر رشد ذهنی خواهد بود.
در دوران پیشدبستانی، کودکان در حال کشف دنیای اطراف خود و تجربه یادگیری از راههای گوناگون بهترین روانشناس کودک در مشهد هستند. در این میان، همه کودکان به یک شکل یاد نمیگیرند. برخی از طریق دیدن بهتر مفاهیم را درک میکنند، برخی با شنیدن، و برخی دیگر از طریق لمس و حرکت. این تفاوتها تحت عنوان «سبکهای یادگیری» شناخته میشوند و شناخت آنها برای والدین و مربیان میتواند مسیر یادگیری را مؤثرتر و لذتبخشتر کند. در این مقاله، به بررسی سه سبک یادگیری اصلی در کودکان پیشدبستانی یعنی بصری (دیداری)، شنیداری و حرکتی (لمسی/جنبشی) میپردازیم.
سبک یادگیری بصری (دیداری)
کودکانی که سبک یادگیری آنها دیداری است، اطلاعات را از طریق تصویر، رنگ، نمودار، فیلم، و مشاهده رفتار دیگران بهتر درک میکنند.
ویژگیهای کودک دیداری:
به تصاویر و نقاشیها علاقهمند است
با تماشای دیگران، مهارتها را یاد میگیرد
تمایل به مرتببودن در فضا و وسایل دارد
نسبت به رنگها، شکلها و جزئیات بصری حساس است
راهکارهای آموزشی مؤثر:
استفاده از فلشکارتها، نمودارها، و نقاشی
کتابهای تصویری با رنگهای شاد
نمایش تصویری مفاهیم (مثلاً نشاندادن مراحل رشد گیاه)
نمایش ویدیوهای آموزشی کوتاه مناسب سن کودک
سبک یادگیری شنیداری
کودکان شنیداری با گوشدادن بهتر یاد میگیرند. این کودکان به آهنگ کلمات، ریتم، صداها، موسیقی و داستانگویی علاقهمندند.
ویژگیهای کودک شنیداری:
علاقه شدید به گوشدادن به قصهها و آهنگها
اغلب با صدای بلند فکر میکند
در یادگیری شعر و ترانه سریع عمل میکند
ممکن است در صورت وجود سروصدای زیاد، تمرکزش کاهش یابد
راهکارهای آموزشی مؤثر:
آموزش مفاهیم با آهنگ یا شعر
استفاده از بازیهای شنیداری مانند "بشنو و بگو"
قصهگویی شبانه و روزانه با پرسش و پاسخ
ضبط صدای کودک هنگام بازگویی داستانها و پخش مجدد آن
سبک یادگیری حرکتی (جنبشی/لمسی)
کودکان حرکتی از طریق لمسکردن، حرکتکردن، و انجامدادن فعالیتها بهتر یاد میگیرند. این کودکان معمولاً فعال، پرتحرک و دستبهکار هستند.
ویژگیهای کودک حرکتی:
با نشستن طولانی مشکل دارد
از بازیهای فیزیکی لذت میبرد
علاقهمند به ساختن، خرابکردن و تجربه مستقیم اشیاء
ترجیح میدهد یاد بگیرد که چگونه چیزی را انجام دهد تا اینکه دربارهاش بشنود
راهکارهای آموزشی مؤثر:
استفاده از خمیر بازی، لگو و وسایل ساختنی
بازیهای حرکتی همراه با آموزش (مثل آموزش اعداد با پرش یا لیلی)
کلاسهای عملی و تجربهمحور
آموزش الفبا با استفاده از کاردستی یا ماسهنویسی
چگونه سبک یادگیری کودک خود را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص سبک یادگیری کودک، لازم نیست تست خاصی انجام دهید. با مشاهده رفتارها، علایق و واکنشهای کودک هنگام یادگیری میتوان سرنخهای مهمی دریافت کرد:
آیا هنگام یادگیری چیزی، کودک بیشتر تماشا میکند، گوش میدهد یا حرکت میکند؟
آیا وقتی کاری را با دست انجام میدهد، بهتر آن را به خاطر میسپارد؟
آیا از گوشدادن به توضیح خسته میشود ولی با دیدن عکس متوجه میشود؟
یادمان باشد که بیشتر کودکان ترکیبی از چند سبک را دارند، اما معمولاً یک سبک بر سایرین غالب است.
آیا باید سبک یادگیری کودک را تغییر داد؟
خیر، هدف از شناخت سبک یادگیری کودک تغییر دادن او نیست، بلکه سازگار شدن با روش یادگیری طبیعی اوست. این سازگاری باعث میشود کودک احساس موفقیت بیشتری در یادگیری داشته باشد و اعتمادبهنفسش تقویت شود. در عین حال میتوان با تمرین تدریجی، سبکهای دیگر را نیز در او تقویت کرد تا انعطافپذیری شناختیاش بیشتر شود.
جمعبندی
هر کودک، شیوهای منحصربهفرد برای درک جهان دارد. شناخت سبک یادگیری کودک در سنین پیشدبستانی، نهتنها به والدین و مربیان کمک میکند تا آموزش را مؤثرتر کنند، بلکه از بروز مشکلاتی مانند کاهش تمرکز یا اضطراب آموزشی پیشگیری میکند. وقتی یادگیری متناسب با سبک کودک انجام شود، او از یادگرفتن لذت میبرد، خلاقیتش شکوفا میشود و آماده ورود به مراحل پیشرفتهتر رشد ذهنی خواهد بود.
تشخیص زودهنگام اوتیسم؛ راهنمای جامع والدین و مسیر درمان